این 15 عامل باعث می شوند احتمال ابتلا شما به آلزایمر زودرس افزایش پیدا کند
به گزارش میهن دی ال، وقتی نام زوال عقل (Dementia) می آید، اغلب یاد سالمندان می افتیم. اما واقعیت تلخ این است که هر سال صدها هزار نفر زیر 65 سال به نوعی از این بیماری مبتلا می شوند که به آن زوال عقل زودهنگام (Young-Onset Dementia یا YOD) گفته می گردد.
در سال 2023، یک پژوهش بسیار گسترده روی جمعیتی بزرگ در بریتانیا انجام شد که دیدگاه ما را نسبت به علل این بیماری تغییر داد. برخلاف تصور رایج که ریشه های این بیماری را تنها در ژن ها می جست، این پژوهش نشان داد که مجموعه ای از عوامل قابل کنترل در سبک زندگی و شرایط سلامت می توانند نقش مهمی در ابتلا داشته باشند. این یافته ها یک پیغام روشن داشتند: شاید بتوانیم با اصلاح رفتارها و شرایط زندگی، ریسک ابتلا را به طرز چشمگیری کاهش دهیم.
15 عاملی که خطر زوال عقل زودرس را افزایش می دهند
در این تحقیق، داده های بیش از 356 هزار نفر زیر 65 سال با دقت آنالیز شد. پژوهشگران دریافتند که عوامل زیر ارتباط مستقیمی با افزایش خطر YOD دارند:
- شرایط اجتماعی-مالی پایین
- انزوا و تنهایی اجتماعی
- اختلال در شنوایی
- تجربه سکته مغزی
- ابتلا به دیابت (Diabetes)
- بیماری های قلبی
- افسردگی و مسائل روانی مزمن
علاوه بر این موارد، کمبود ویتامین D و بالا بودن سطح پروتئین واکنشی C یا CRP (C-Reactive Protein)، که نشانه ای از التهاب در بدن است، با خطر بالاتر زوال عقل همراه بودند. بعلاوه داشتن دو نسخه از ژن ApoE4 ε4، که پیش تر در ارتباط با آلزایمر (Alzheimers Disease) شناخته شده بود، خطر ابتلا را افزایش می داد.
مصرف الکل: رابطه ای پیچیده با زوال عقل
یافته ها نشان دادند که رابطه میان مصرف الکل و زوال عقل چندان ساده نیست. سوءمصرف شدید الکل باعث افزایش خطر شد. اما جالب اینجاست که نوشیدن میانه تا نسبتاً زیاد الکل، با کاهش خطر ابتلا همراه بود.
محققان شرح دادند که این پدیده ممکن است به این دلیل باشد که افراد سالم تر و فعال تر، معمولاً در گروه نوشندگان میانه قرار می گیرند. در حالی که افرادی که به طور کامل از نوشیدن پرهیز می نمایند، ممکن است به دلیل بیماری های پیشین این کار را نموده باشند.
تحصیلات و قدرت بدنی: محافظان مغز
داشتن تحصیلات رسمی بالاتر یکی از عوامل مؤثر در کاهش خطر زوال عقل زودهنگام بود. هرچه سطح تحصیلات افراد بالاتر می رفت، به نظر می رسید که فکرشان برای مدت طولانی تری سالم باقی می ماند.
در کنار آن، شرایط جسمانی بهتر -که با مقدار گیری قدرت دست (Handgrip Strength) سنجیده شد- نیز نقش محافظتی داشت. افرادی که از نظر بدنی قوی تر بودند، احتمال کمتری برای ابتلا به زوال عقل نشان دادند. این نتایج یک پیغام قوی داشتند: قدرت فکر و بدن به هم پیوند خورده اند.
اهمیت سلامت روانی در جلوگیری از زوال عقل
پژوهشگران تأکید کردند که فقط جسم نیست که باید مراقبش باشیم؛ فکر ما نیز به مراقبت احتیاج دارد. پرهیز از استرس مزمن، جلوگیری از انزوا و تنهایی، و درمان به موقع افسردگی از گام های کلیدی برای حفظ سلامت مغز هستند.
فکری که در تنهایی فرسوده می گردد یا تحت فشار استرس مزمن قرار گرفته است، زمینه مساعدتری برای زوال عقل ایجاد می نماید. مراقبت از سلامت روانی، دقیقاً به مقدار خوردن غذای سالم یا ورزش کردن اهمیت دارد.
چرا این نتایج امیدبخش اند؟
این تحقیق به طور قطعی نمی گوید که این عوامل دلیل مستقیم زوال عقل هستند، اما تصویر دقیق تری از چگونگی بروز آن ترسیم می نماید.
و نکته امیدبخش این است: بسیاری از این عوامل قابل تغییرند. به بیان دیگر، اگر آگاهانه تصمیم بگیریم بهتر زندگی کنیم - از تغذیه و ورزش گرفته تا توجه به روابط اجتماعی و مدیریت استرس - می توانیم شانس ابتلا به این بیماری ناتوان نماینده را کاهش دهیم.
تأثیر زوال عقل زودهنگام بر زندگی روزمره
زوال عقل زودرس فقط یک مسأله فردی نیست؛ این بیماری اغلب زندگی خانواده ها را دگرگون می نماید. فرد مبتلا معمولاً در اوج زندگی کاری و اجتماعی خود است: مسئولیت شغلی دارد، خانواده دارد، و برنامه های بلندمدتی برای آینده خود و عزیزانش.
پس پیشگیری از این بیماری، نه تنها به حفظ کیفیت زندگی فردی، بلکه به سلامت اجتماعی و مالی خانواده ها و جامعه نیز یاری می نماید. هر گام کوچکی که در جهت آگاهی، آموزش و تغییر رفتارهای پرخطر برداشته گردد، می تواند آینده ای سالم تر برای همه ما رقم بزند.
منبع: JAMA Neurology
منبع: یک پزشک