همه چیز درباره انواع انسولین و کاربردهای آن - میهن دی ال

انواع انسولین

بسیاری از اشکال انسولین دیابت را درمان می نمایند. انواع انسولین بر اساس سرعت آغاز به کار و مدت زمان ماندگاری اثر، تقسیم بندی می شوند. بر این اساس انواع انسولین عبارت اند از:

• زود اثر: این نوع انسولین در حدود 15 دقیقه آغاز به کار می نماید و بسته به نوع استفاده شما بین 1 تا 5 ساعت دوام می آورد. انسولین زود اثر را قبل از غذا مصرف می نمایند و معمولا با یک نوع انسولین با اثر طولانی تر ترکیب می نمایند.
• کوتاه اثر: انسولین معمولی نیز نامیده می گردد. حدود 30 دقیقه طول می کشد تا این فرم انسولین به طور کامل عمل کند و اثر آن 3 تا 8 ساعت طول می کشد. انسولین کوتاه اثر را 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا مصرف می نمایند.
• میانه اثر: اغلب با انسولین زود اثر یا کوتاه اثر ترکیب می گردد. انسولین میانه اثر احتیاج شما به انسولین را برای حدود نیمی از روز برطرف می نماید. بعضی افراد بنا به توصیه پزشک در شب از آن استفاده می نمایند. انسولین میانه اثر پس از یک یا دو ساعت آغاز به کار می نماید و 2 تا 4 ساعت طول می کشد تا به اوج اثرگذاری خود برسد.
• طولانی اثر: این فرم، یک روز کامل احتیاج بدن به انسولین را فراهم می نماید. در بعضی موارد از یک نوع انسولین کوتاه اثرتر همراه آن استفاده می گردد.
• مخلوط یا ترکیبی: گاهی اوقات مخلوط چند انسولین زود اثر، کوتاه اثر یا میانه اثر را می توان در یک سرنگ ترکیب کرد. البته همه انسولین ها با یکدیگر ترکیب پذیر نیستند. انواع مختلفی از انسولین مخلوط وجود دارد، از جمله نوولوگ، هومولین و غیره. این گونه ها انسولین های کوتاه اثر و میانه اثر را در یک بطری یا قلم انسولین ترکیب می نمایند که برای بعضی افراد تجویز آن آسان تر است.

جدول انواع انسولین

آشنایی با نام و کاربرد انواع انسولین ها

انسولین ها بر اساس زمان آغاز، اوج اثر و مدت اثرشان دسته بندی می شوند که کاربردهای خاص آن ها را در کنترل دیابت معین می نماید. در ادامه نام و کاربرد انواع اصلی انسولین ها را شرح می دهیم.

زود اثر

انواع انسولین زود اثر در زمان کمی آغاز به اثرگذاری می نمایند. (معمولا در عرض 15 دقیقه)، در حدود 1 تا 2 ساعت به اوج اثرگذاری خود می رسند و اثر آنها 3 تا 4 ساعت باقی می ماند. این دسته از انسولین ها برای کنترل افزایش قند خون بعد از غذا (هیپرگلیسمی پس از غذا) استفاده می شوند. انسولین های زود اثر معمولا قبل یا بلافاصله بعد از غذا برای کنترل افزایش سطح قند خون ناشی از خوردن غذا مصرف می شوند.

مثال: از انواع انسولین زود اثر می توان به انسولین لیسپرو (Humalog)، انسولین آسپارت یا نوورپید (NovoLog) و انسولین گلولیزین (Apidra) اشاره نمود. از انواع انسولین نوورپید نیز می توان به برند Fiasp اشاره نمود.

کوتاه اثر

این نوع انسولین در عرض 30 دقیقه آغاز به کار می نماید، در عرض 2 تا 3 ساعت به اوج خود می رسد و اثرات آن می تواند 6 تا 8 ساعت باقی بماند. معمولا برای کنترل سطح قند خون در طول روز استفاده می گردد و قبل از غذا برای کنترل قند خون مصرف می گردد. این انسولین در ترکیب با انسولین های با اثر طولانی تر در رژیم های ترکیبی بازال (دوام زیاد) و بولوس (دوام کم) استفاده می گردد.

مثال: انسولین معمولی Humulin R، Novolin R

میانه اثر

این انسولین ها برای اثرگذاری، آغاز کندتر دارند (در عرض 1 تا 2 ساعت)، در 4 تا 12 ساعت به اوج خود می رسند و می توانند حدود 12 تا 18 ساعت باقی بمانند. آنها برای پوشش انسولین بازال (پس زمینه ای با دوام زیاد) بین وعده های غذایی و شبانه استفاده می شوند. انسولین های میانه اثر اغلب با انسولین های زود اثر یا انسولین های کوتاه اثر ترکیب می شوند تا اثر انسولین بازال و بولوس را داشته باشند.

مثال: انسولین NPH (Neutral Protamine Hagedorn)، سوسپانسیون انسولین روی (Lente insulin)

طولانی اثر

انسولین های طولانی اثر به علت آزاد شدن و ترشح شدن آهسته و ثابتی که دارند، پوشش بازال انسولین را در یک دوره طولانی (معمولا 18 تا 24 ساعت یا بیشتر) فراهم می نمایند. این انسولین ها اوج اثر مشخصی ندارند و برای حفظ سطح ثبات قند خون بین وعده های غذایی و قبل از خواب استفاده می شوند. انسولین های طولانی اثر اغلب یک بار در روز مصرف می شوند، اگرچه بعضی از فرمول ها ممکن است دو بار در روز بسته به احتیاج فرد به انسولین کارآیی داشته باشند.

مثال: انسولین گلارژین و انسولین دِتِمیر (Levemir)

انواع انسولین گلارژین هم Lantus، Toujeo و Basaglarهستند.

فوق طولانی اثر

این دسته نوتر از انسولین، دوام بیش تری از انسولین های با اثر طولانی مدت سنتی دارند، بیش از 24 ساعت دوام می آورند و دارای اثر پایدارند. انسولین های فوق طولانی اثر، از نظر زمان استفاده، انعطاف پذیر هستند و پوشش انسولین بازال را به طور مستمر و در مدت طولانی فراهم می نمایند و خطر هیپوگلیسمی را کاهش می دهند.

مثال: انسولین دِگلودک (Tresiba)

معرفی انواع انسولین موجود در ایران

در ایران چندین برند انسولین برای کنترل دیابت وجود دارد. این برندها ممکن است شامل انواع مختلفی از آنالوگ های انسولین و فرمولاسیون انسولین انسانی باشند. چند نمونه از مارک های انسولین موجود در ایران عبارت اند از:

• نوومیکس (NovoMix 30): NovoMix 30 یک آنالوگ انسولین دو فازی است که انسولین های زود اثر و میانه اثر را در یک فرمول ترکیب می نماید. این ماده برای پوشش انسولین بازال و بولوس استفاده می گردد.
• انسولاتارد (NPH insulin): یک انسولین انسانی با اثر میانه Neutral Protamine Hagedorn، یا انسولین NPH است که پوشش انسولین بازال را برای تقریبا 12 تا 18 ساعت فراهم می نماید. انسولاتارد به نام انسولین ایزوفان نیز نامیده می گردد.
• انسومن (انسولین انسانی): انسومن نام تجاری انسولین انسانی است که در دو فرمول کوتاه اثر (انسولین معمولی) و میانه اثر انسولین NPH موجود است. این انسولین، عمل انسولین طبیعی فراوری شده به وسیله پانکراس انسان را تقلید می نماید.
• انسولین رگولار (Actrapid):Actrapid یک انسولین کوتاه اثر است که در عرض 30 دقیقه پس از تزریق آغاز به کار می نماید، در 2 تا 4 ساعت به اوج اثر خود می رسد و اثر آن حدود 5 تا 8 ساعت باقی می ماند.
• لانتوس (انسولین گلارژین):Lantus نوعی برند از انسولین گلارژین است. یک آنالوگ انسولین بازال با اثر طولانی که سطح نسبتا ثابتی از انسولین را در یک دوره 24 ساعته و بدون اوج مشخصی ارائه می دهد. برای پوشش انسولین بازال استفاده می گردد.
• انسولین لیسپرو (Humalog):Humalog یک آنالوگ انسولین زود اثر است که در عرض 10 تا 20 دقیقه پس از تزریق، آغاز به کار می نماید، در حدود 1 تا 3 ساعت به اوج اثر می رسد و 3 تا 5 ساعت دوام دارد. برای تامین احتیاجهای انسولین بولوس استفاده می گردد.

روش های استفاده از انسولین

چند روش برای مصرف انسولین وجود دارد و هر روش تکنیک خاص خود را دارد. پزشک به شما یاری می نماید تا برترین گزینه را انتخاب کنید. روش های اصلی برای مصرف انسولین عبارت اند از:

• سرنگ: بیشتر افراد برای استفاده از انسولین، از سرنگ استفاده می نمایند. برای این کار، سوزن سرنگ را در بطری انسولین قرار دهید و دوز مناسب را بردارید. سپس سوزن را وارد بدن خود نموده و انسولین را تزریق کنید. از انواع انسولین تزریقی می توان بهAspart ، Lispro وNPH اشاره نمود.
• قلم: قلم انسولین مانند سرنگ از یک سوزن برای تزریق دارو به بدن استفاده می نماید اما قلم از قبل با انسولین پر شده است. بنابراین احتیاجی به پر کردن آنها از بطری نیست. بعضی از قلم های انسولین یکبار مصرف هستند، در حالی که بعضی دیگر را می توان با قرار دادن یک کارتریج نو انسولین دوباره استفاده کرد. استفاده از قلم ها راحت تر از سرنگ ها است، اما قلم ها گران ترند.

انواع انسولین قلمی

انواع قلم انسولین به دو دسته اصلی یکبار مصرف و قابل استفاده مجدد تقسیم می شوند. تفاوت انواع انسولین قلمی در قابلیت استفاده آن ها است. قلم های یکبار مصرف از قبل با انسولین پر شده و پس از خالی شدن کارتریج انسولین یا استفاده از قلم به مدت 28 یا 32 روز (بسته به نوع انسولین) دور انداخته می شوند. در مقابل، قلم های قابل استفاده مجدد با کارتریج های انسولین کار می نمایند که می توان آن ها را درون قلم قرار داد و پس از استفاده از انسولین دور انداخت و قلم را برای کارتریج بعدی آماده کرد. هر قلم فقط با انواع خاصی از انسولین کار می نماید، بنابراین هنگام خرید قلم ها این را در نظر داشته باشید.

پمپ انسولین

پمپ انسولین یک کامپیوتر کوچک است که روی بدن خود قرار می دهید. این وسیله یک ظرف پر از انسولین و یک شلنگ با سوزن در انتهای آن دارد که آن را وارد بدن خود می کنید. می توانید از رایانه بخواهید تا جریان کم و ثابتی از انسولین بدنتان را در طول روز به شما نشان دهد یا پس از خوردن غذا یک انسولین بولوس برای کنترل قند خونتان ارائه کند.

محل تزریق انسولین

بعد از آشنایی با انواع انسولین تزریقی و قلمی باید بدانید که محل ورود انسولین، بهتر است کجای بدن باشد. هنگامی که انسولین را به شکم خود تزریق می کنید، انسولین را به طور یکنواخت جذب خواهید کرد. برترین مکان های دیگر برای تزریق، بازوها، ران ها و باسن شما هستند. بهتر است عادت کنید که انسولین را در همان ناحیه عمومی بدن خود تزریق کنید اما محل دقیق تزریق را تغییر دهید. بعضی از پزشکان توصیه می نمایند در صورت استفاده از پمپ انسولین، محل های تزریق را حداقل به مقدار عرض یک انگشت یا کمی بیشتر از یکدیگر فاصله دهید. این کار به کاهش جای زخم زیر پوست یاری می نماید. اگر توده های سفت در محل تزریق خود ایجاد کنید، ممکن است جای زخم ایجاد گردد و احتیاج به استفاده از محل تزریق دیگری داشته باشید.

نظارت و غربالگری دیابت

بسیاری از عوامل مانند غذا، داروها و فعالیت بدنی باعث می شوند قند خون شما در طول روز تغییر کند. بعضی تغییرات، طبیعی است اما زمانی که قند خون شما خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، می تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

غربالگری به شما یاری می نماید تا بفهمید چه چیزی بر اندازه قند خون شما تأثیر می گذارد، الگوها و عادات سالم را پیدا کنید و در زندگی پیاده کنید. بعلاوه با آنالیز منظم، احتمال بیشتری برای دستیابی به محدوده هدف قند خون خود خواهید داشت. نظارت بر قند خون، به پزشک شما یاری می نماید تا در خصوص برنامه مراقبت از دیابت شما تصمیم بگیرد. پزشک به شما خواهد گفت که چه زمانی و چند بار سطح قند خون خود را چک کنید. با خرید یک دستگاه قند خون (که به عنوان گلوکومتر نیز شناخته می شوند) نتایج خود را آنالیز و یادداشت می کنید. البته احتیاج به خرید دستگاه قند خون یا خرید سوزن تست قند خون مناسب دارید که استاندارد باشد و به بدن آسیب نرساند.

کلام آخر

اگرچه چیزی تحت عنوان درمان سریع دیابت وجود ندارد اما مطالعات نشان می دهد که بعضی افراد می توانند روند آن را معکوس نمایند. به وسیله تغییر رژیم غذایی و کاهش وزن، ممکن است بتوانید بدون دارو قند خون را به سطح طبیعی برسانید و آن را حفظ کنید. این به این معنا نیست که شما کاملا درمان شده اید. دیابت نوع 2 یک بیماری مداوم است. حتی اگر در حال بهبودی هستید، یعنی حتی دارو مصرف نمی کنید و سطح قند خون شما در محدوده سالم واقع شده است، همواره این احتمال وجود دارد که علائم عود نمایند. البته ممکن است بعضی از افراد سال ها بدون مشکل در کنترل قند خون و نگرانی های سلامتی ناشی از دیابت زندگی نمایند.

مهم ترین کار برای معکوس کردن روند افزایشی دیابت کاهش وزن است. کاهش وزن نه تنها می تواند به شما در کنترل دیابت یاری کند، بلکه گاهی اوقات زندگی بدون دیابت را برای شما به ارمغان می آورد، به خصوص اگر فقط چند سال است که به این بیماری مبتلا بوده اید و به انسولین احتیاج ندارید.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.

منابع: joslin , webmd , healthlinkbc