چادرشب بافی، هنری درهم تنیده با ذوق و فرهنگ مردمان خراسان شمالی - میهن دی ال

برای بافت چادرشب از نخ های پشمی و پنبه ای استفاده می شود، دارای نقوش هندسی و بیشتر به صورت چهارخانه و بیشتراً به رنگ زمینه قرمز بافته می شود. شاید در قدیم از آن به عنوان روانداز در شب ها به کار برده می شد و به همین دلیل به آن چادرشب گفته اند.

چادرشب بافی یکی از صنایع دستی استان خراسان شاقتصادی است. چادرشب بافی به نوعی بافت پارچه محلی گفته می شود و پارچه ای زیبا و رنگارنگ است که به عنوان نوعی کمرپیچ برای زنان محلی استفاده می شود. بافت آن هم اکنون در روستای رویین اسفراین در استان خراسان شاقتصادی بیشتر از سایر مناطق کشور رواج دارد.

الیاف به کار رفته معمولا ابریشمی و با رنگ های زنده و شاد است. ابعاد چادرشب معمولاً 2×2 بوده و دارای نقش های هندسی چهارخانه و بیشتر با رنگ زمینه قرمز بافته می شود. چادرشب معمولا از شش تخته با طرح های ذهنی و بدون استفاده از نقشه یا طرح در رنگ های متنوع توسط زنان بافته می شود.

چادرشب بافی در استان خراسان شاقتصادی بخشی از فرهنگ، هنر و تجلی ذوق مردمان این استان است، در قدیم از ابریشم نوعی پارچه بافته می شد که به چادرشب معروف بوده ولی بعدها از پنبه نیز بافته می شده است.

دستگاه و ابزارالات تولید این پارچه همه از چوب بوده و در داخل این استان تولید می شود و زنان روئینی چادرشب را درکارگاه های خانگی تولید می کنند و معمولأ این هنر در یک خانواده از مادر به دختر ارث می رسد و دختران در کنار مادران پارچه بافی می کنند. در حال حاضر به طور تقریبی 100 تا120 نفر به روش سنتی کار می کنند و بقیه با دستگاه استقلال (نیمه اتوماتیک) و بیشتر مردان با دستگاه ماشینی کار می کنند.

از چادرشب در این استان برای پیچیدن رختخواب های عروس استفاده می کردند، موارد استفاده چادرشب روتختی، روبالشی، رومیزی، پوشش کمر، رختخواب پیچ، پرده و برای پیچیدن رختخوابهای عروس استفاده می شود.

رنگ های به کار برده شده بیشتر نارنجی، قرمز، زرد و به طور کلی رنگ های شاد و زنده هستند. نقوش آن ذهنی و بر اساس اشیا و حیوانات بوده که تعدادی از آن شامل ماه، اسب و سوار، قالی گل، گل ماکو، چلچراغ، بز کوهی، مرغ، جوجه و بره است.

انواع چادر شب

چادر شب چهارخانه و چادر شب یک رنگ که این نوع از ارزش بیشتری برخوردار است ازجمله انواع چادرشب است.

چادر شب، بافتی از گلیم و پارچه را به همراه دارد. طریقه نقش اندازی روی آن دقیقا مانند گلیم بافی است و از الیاف پنبه ای یا ابریشمی بافته می شود که اینکار توسط زنان انجام می گیرد. این چادرشب چهارگوش، از به هم دوختن قطعاتی به پهنای 31 سانتی متر و در ابعاد کلی 80/1 * 2 یا 50/1 * 20/1 تولید می شود.

قدمت 150 ساله هنر چادرشب بافی در روستای روئین

روستای روئین با دارا بودن بیشترین بافنده و بالاترین میزان تولیدات منسوجات سنتی به عنوان دهکده نساجی سنتی کشور مشهور است که سالانه 000/150 هزار مترمربع حوله، دستمال و... تولید می کند.

روستای رویین اسفراین که به دلیل وجود صنعتگرانی که از روزگاران گذشته در کار تولید پارچه های سنتی ازجمله چادرشب فعالیت می کردند، سال 90 به عنوان نخستین دهکده نساجی سنتی کشور نام گرفت. ظرفیت بالایی که این دهکده دارد، به گونه ای است که در این مکان، سالانه 150 هزار متر مربع پارچه سنتی در قالب حوله حمام، حوله دست، چادر شب و سفره نان تولید می شود.

بیشتر صنعتگران این حرفه، زنانی هستند که هنر چادرشب بافی را از مادران خود آموخته اند، هنری که بیش از 150 سال قدمت دارد و همچنان جای خود را در بین انواع پارچه های سنتی و صنعتی حفظ کرده است و حتی می تواند با بسیاری از آن ها رقابت کند.

چادرشب بافی، هنری خانوادگی

محمدرضا قهرمانیان، سرپرست معاونت صنایع دستی خراسان شاقتصادی انجام هنر پارچه بافی توسط اعضای خانواده و قابلیت ایجاد و توسعه در تمام مناطق شهری، روستایی و عشایری را از جمله مظاهر اجتماعی این صنعت دست برشمرد.

او با بیان این که در تمام مراحل ساخت این بافتنی از مواد طبیعی استفاده می شود و به طور کامل طبیعی است، گفت: از مزایای مهم تهیه این بافتنی در دسترس بودن مواد اولیه آن است.

او شرح داد: این هنر دارای مصارف کاملا کاربردی است، در گذشته به عنوان پوشش پا استفاده می شده و در بین اهالی استان قداست ویژه ای داشته است و در حال حاضر به عنوان تزئین نیز استفاده می شود.

سرپرست معاونت صنایع دستی خراسان شاقتصادی شرح داد: چادرشب بافی در زمان های بیکاری به ویژه فصول سردکه کشاورزان از اوقات فراغت بیشتری برخوردارند بیشتر رونق دارد.

قهرمانیان، تبلیغات کافی در جهت شناساندن هر چه بیشتر اهمیت صنایع دستی و محصولات چادرشب را از جمله عوامل تشویق پیشه وران در بالابردن کیفیت و کمیت محصول و به روزنمایی آن دانست.

او بیان کرد: کاربردی کردن این تولیدات نقش مهمی در وارد کردن آن ها به سبد مصرفی خانواده و همچنین رونق اقتصادی آن خواهد داشت.

او با تأکید بر آموزش صنایع دستی و تلاش به منظور ایجاد فرصت های شغلی در استان، اظهار کرد: در راستای اهداف برنامه های آموزشی، پس از ارزیابی قابلیتهای توسعه آموزش رشته های مختلف بومی استان در برنامه قرار گرفته است.